Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Στο πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης και το ρόλο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το 2020, ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Κίνημα Αλλαγής και Πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ) και του European Disability Forum (EDF), Ιωάννης Βαρδακαστάνης μίλησε στη EURACTIV για την υποψηφιότητά του, την πολιτική οικογένεια των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο και το μέλλον της περιφερειακής ανάπτυξης στην ελληνική επικράτεια.

Τόνισε ότι η ανάπτυξη στις φτωχότερες περιφέρειες της Ελλάδας αποτελεί μείζονα εθνική υποχρέωση. Επισήμανε ότι η Ε.Ε. πρέπει να προχωρήσει σε ένα new deal με μια περιφερειακή προσέγγιση και να παραδώσει στους πολίτες «ένα ελκυστικό προοδευτικό αφήγημα, ενάντια στον λαϊκισμό και τον ευρωσκεπτικισμό». Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη Χρυσή Αυγή για την οποία όπως έχει δηλώσει και στο παρελθόν, «οι πολίτες πρέπει να την εξαφανίσουν». Τέλος, τόνισε ότι το Κίνημα Αλλαγής αντικειμενικά είναι ο εκπρόσωπος της δημοκρατικής παράταξης της χώρας.

Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης (μπορείτε να τη βρείτε και εδώ:   https://bit.ly/2TRydXs).

Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2017 τέσσερις ελληνικές περιφέρειες (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Ήπειρος, Βόρειο Αιγαίο, Δυτική Μακεδονία) ήταν μεταξύ των 20 φτωχότερων της ΕΕ. Γιατί συμβαίνει αυτό κατά τη γνώμη σας;

Η ανάπτυξη στη χώρα δεν έχει διαμορφωθεί με ισόρροπο τρόπο. Όλα αυτά τα χρόνια, με τη μεγάλη αστυφιλία –δεν είναι τωρινή η υπόθεση, είναι πολύ παλιά, μεταπολεμική-, οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις δεν τα κατάφεραν, παρά το γεγονός ότι η χώρα άλλαξε. Δεν κατάφερε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τις ανισότητες ανάμεσα στις περιφέρειες. Δεν κατάφερε να φέρει μια ισόρροπη ανάπτυξη.

Συνεπώς, αυτή η ανισορροπία στην ανάπτυξη φαίνεται και στην ανισορροπία του ΑΕΠ που έχει η κάθε περιφέρεια. Άλλωστε, αυτός ήταν και ο λόγος που πρότεινα η πρώτη συνάντηση για τη γνωμοδότηση που επεξεργαζόμαστε αυτή την εποχή εδώ στην ΕΟΚΕ, να γίνει στην Κομοτηνή, ως μια από τις περιφέρειες που έχει τα χαρακτηριστικά αυτά στα οποία πρέπει να εστιάζει οργανωμένα η πολιτική Συνοχής. Γιατί η πολιτική Συνοχής πρέπει να αντιμετωπίζει πρωτίστως, τις ανισότητες ανάμεσα στις περιφέρειες. Στην Ελλάδα, λοιπόν, η πολιτική Συνοχής αποδείχθηκε ότι δεν τις έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα.

Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει στο εξής για αυτές τις περιφέρειες για να ανέβουν αυτές οι περιφέρειες και γενικότερα οι περιφέρειες στην Ελλάδα;

Στην Ανατολική Mακεδονία-Θράκη και το Βόρειο Αιγαίο θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, όχι μόνο για κοινωνικοοικονομικούς λόγους αλλά και για εθνικούς. Η ανάπτυξη σε αυτές τις περιοχές αποτελεί μείζονα εθνική υποχρέωση.

Από την άλλη μεριά, η Δυτική Μακεδονία και η Ήπειρος είναι ακριβώς στην ίδια κατεύθυνση. Θα πρέπει η χώρα – αλλά αυτό αφορά και τους δήμους και τις περιφέρειες και την κεντρική κυβέρνηση – να αξιοποιήσει τα πάντα: μέσα από την πολιτική Συνοχής αλλα και μέσα από τους εθνικούς πόρους, έτσι ώστε να υπάρχει ένα πρόγραμμα που θα αντιμετωπίζει τις διαρθρωτικές αδυναμίες των περιοχών αυτών ενώ από την άλλη θα θέτει μπροστά τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Για να δημιουργηθούν ελατήρια ανάπτυξης που θα βοηθήσουν την Ήπειρο να πάει πιο μπροστά.

Ειδικά η Δυτική Μακεδονία, με βάση το λιγνίτη, είναι η ενεργειακή καρδιά της Ελλάδας. Δεν θα πρέπει η Ελλάδα, ταυτόχρονα όμως και η ΕΕ, να επιβάλει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε λιγνίτη; Αυτές οι περιοχές που εξαρτώνται όμως από το λιγνίτη θα πρέπει να τύχουν μιας ειδικής μεταχείρισης μέσω ειδικών προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται και ευρωπαϊκά και εθνικά.

Πρόσφατα, το ευρωκοινοβούλιο ζήτησε να μη συνδεθούν τα Ταμεία Συνοχής με τους κανόνες δημοσιονομικού ελλείμματος. Βρίσκει σύμφωνη την ΕΟΚΕ μια τέτοια πρόταση;

Εμείς εδώ στην ΕΟΚΕ, καθώς βρισκόμασταν στη διαδικασία διαμόρφωσης της γνωμοδότησης για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠδΠ), είχαμε συνταχθεί πλήρως με τη θέση του ευρωκοινοβουλίου ότι ο προϋπολογισμός θα πρέπει να είναι στο 1.3% αντί 1.11% που πρότεινε η Επιτροπή. Και αυτό γιατί ακριβώς πιστεύουμε ότι το ΠδΠ της προηγούμενης περιόδου και οι πολιτικές που εντάσσονται σε αυτό δεν πρέπει να τύχουν μειώσεων αλλά αυξήσεων: η πολιτική συνοχής αναμένεται να έχει 10% μείωση σε σταθερές τιμές της παρούσας περιόδου και η αγροτική πολιτική 15%.

Συνεπώς, είναι σωστό η Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε ένα new deal – όπως το λέμε εμείς εδώ στην ΕΟΚΕ σε πολλές γνωμοδοτήσεις, σε ένα νέο προοδευτικό new deal. Το ΕΚ βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση.

Έχετε αναφέρει πρόσφατα ότι πρέπει να ευθυγραμμίσουμε τις προτεραιότητες μας με την Ατζέντα για το 2030. Τι σημαίνει αυτό; Ποιές είναι οι προτεραιότητες  για εσάς;

Πρώτα από όλα, αυτή η υπόθεση «πηγαίνουμε, δεσμευόμαστε και μετά τα ξεχνάμε» δεν είναι σωστό χαρακτηριστικό για μια από τις πιο ανεπτυγμένες πολιτικά και πολιτισμικά χώρες του κόσμου. Εφόσον η ΕΕ δεσμεύτηκε – και καλώς δεσμεύτηκε- δια του Φρανς Τίμμερμανς στις 25/9/2015, όφειλε και οφείλει να ενσωματώσει την Ατζέντα 2030 στο σύνολο της πολιτικής της και του σχεδιασμού της, σπάζοντας τον κατακερματισμό που υπάρχει. Αυτό δεν έχει συμβεί: έχουμε μια περιφερειακή προσέγγιση, διότι ίσως υπάρχει η αντίληψη ότι η ΕΕ είναι από τις πιο ανεπτυγμένες και -τηρουμένων των αναλογιών- πιο ισόρροπες περιοχές του κόσμου, και άρα εμείς πληρούμε την ατζέντα.

Αλλά δείτε για παράδειγμα γιατί δεν την πληρούμε: ας πάρουμε τη σχέση της οικονομικής πολιτικής στην Ένωση με τη σχέση που έχει με την κοινωνική ή με την περιβαλλοντική πολιτική. Είναι μια άνιση σχέση, δεν είναι σχέση ισορροπίας και ισότητας, είναι ιεραρχική. Δείτε πόσο γρήγορα αποφασίζουν για οικονομικές υποθέσεις, πώς συνεδριάζουν όλη τη νύχτα και το πρωί έχουμε φιρμάνια, και πόσο αργά όταν πρόκειται για κοινωνικά ή περιβαλλοντικά θέματα.

Πίστευα και πιστεύω βαθύτατα ότι η Ατζέντα του 2030 με την ισορροπία που έχει μεταξύ των 3 πυλώνων – του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού- προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία, ώστε να παρουσιάσει η ηγεσία της Ένωσης και των κρατών μελών στους πολίτες, ένα ελκυστικό προοδευτικό αφήγημα στη νέα δεκαετία, που να απαντά και να καθηλώνει τον λαϊκισμό και τον ευρωσκεπτικισμό. Αυτό δεν έχει γίνει. Και όσο δε θα γίνεται, τόσο η ΕΕ θα ρίχνει «νερό στο μύλο» των λαικϊστών και των ευρωσκεπτικιστών.

Υπάρχει και ένα άλλο μεγάλο πολιτικό ζήτημα: οι δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες που κυβέρνησαν και κυβερνούν την Ευρώπη, η Χριστιανοδημοκρατία και η Σοσιαλδημοκρατία είναι σε φάση υποχώρησης, τόσο εσωτερικά στις χώρες τους όσο και με τους πολίτες για πολλούς λόγους, αλλά εδώ θα αναφέρω έναν: επειδή συγκυβερνούν σε πολλές χώρες, έχουν χάσει την ταυτότητα τους. Και δεν μπορούν να παρουσιάζουν ξεχωριστά πολιτικά αφηγήματα. Και αυτό είναι μέγα πολιτικό πρόβλημα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη.

Οι πολίτες όμως, που έχουν βιώσει εδώ και δέκα και πλέον χρόνια την παγκοσμιοποίηση, και χουν δει πολύ λίγο τις θετικές της πλευρές αλλά έχουν βιώσει τις αρνητικές, χρεώνουν όλη αυτή την κατάσταση στην ΕΕ. Δεν έχουμε μια συνολική πολιτική απάντηση από την ΕΕ. Και δεν μπορεί να υπάρξει άλλη συνολική πολιτική απάντηση από μια ισόρροπη σχέση οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής.

Πρόσφατα δηλώσατε επίσης ότι «Δεν έχουμε ακόμη το κατάλληλο πολιτικό αφήγημα ώστε να βγάλουμε την ΕΕ από τον φαύλο κύκλο του λαϊκισμού και της δημαγωγίας». Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει άμεσα και τι μακροπρόθεσμα;

Πρέπει οι πολίτες να ταυτιστούν ή να δουν την ατομική τους εξέλιξη, αυτή της οικογένειας τους, του δήμου τους, της περιφέρειας τους, της χώρας τους μέσα σε μια Ένωση που τους νοιάζεται. Οι πολίτες νιώθουν ότι η ΕΕ δεν τους νοιάζεται. Και βέβαια ως προς αυτό υπάρχει μια τεράστια συνευθύνη των κυβερνήσεων στα κράτη-μέλη και των κομμάτων.

Δεν μπορεί, για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να έχει ως μέλος του το κόμμα του Όρμπαν, ένα κόμμα που παραβιάζει θεμελιώδεις κανόνες πάνω στους οποίους έχει στηριχτεί η ΕΕ, όπως το κράτος δικαίου. Πρέπει να αποκτήσουμε μια τελείως διακριτή σχέση με αυτά τα πράγματα και να επιχειρηθεί να υπάρξει μια συμφωνία των δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου στην ΕΕ, ώστε να υπάρχει ένα μέτωπο απέναντι σε ό,τι αποτελεί δημαγωγία και σε ό,τι παρουσιάζει τα πράγματα με τρόπο διαφορετικό από ότι είναι στην πραγματικότητα. Να μην επιτρέπεται ούτε μέσα από χαραμάδες να περνάνε [τέτοιους είδους δημαγωγίες].

Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, δεν υπάρχει τέτοιο μέτωπο. Όλοι είναι εναντίον της Χρυσής Αυγής, αλλά δεν υπάρχει κοινό μέτωπο του δημοκρατικού τόξου απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Για εμένα, όπως δήλωσα πρόσφατα, οι πολίτες πρέπει να εξαφανίσουν τη Χρυσή Αυγή, όχι μόνο σε σχέση με όσα λέει για την ΕΕ, αλλά για αυτό που πρεσβεύει συνολικά.

Σε κάθε περίπτωση όμως, προσωπικά πιστεύω ότι πρόκειται για βαθιές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις που έχουν σχέση με το γεγονός ότι η ΕΕ είναι σε μετάβαση από μια άλλη εποχή σε μια άλλη εποχή. Και εδώ είναι που υπάρχει ανάγκη να αναδειχθούν οι πολιτικοί ηγέτες και δυνάμεις που θα την πάνε στην επόμενη εποχή, με αυτό που εγώ ονομάζω «προοδευτικό πολιτικό αφήγημα».

Στο τέλος τέλος, είναι στα χέρια των πολιτών, διότι έχουμε εκλογές. Με την ψήφο τους και τη συμμετοχή τους, οι πολίτες μπορούν να κατευθύνουν την πορεία της Ένωσης από το Μάιο του 2019 και έπειτα.

Τι έχει να δώσει το ΚΙΝΑΛ στο Ευρωκοινοβούλιο στη νέα προγραμματική περίοδο; Ως πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) και ως υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΙΝΑΛ, τι θα διεκδικήσετε εάν εκλεγείτε;

Το ΚΙΝΑΛ αντικειμενικά ως ο πραγματικός εκπρόσωπος της δημοκρατικής παράταξης της χώρας, έχει να προσφέρει αυτό που πρoσέφερε πάντα: τη διέξοδο από τις κρίσεις που δημιουργούσαν οι άλλες πολιτικές παρατάξεις στη χώρα. Σε ό,τι αφορά τη χώρα, λοιπόν, το ΚΙΝΑΛ έχει να παίξει το ρόλο του στη σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος, ώστε να μην είναι εκκρεμές όπως είναι σήμερα.

Από την άλλη μεριά, μπορεί να συμβάλλει όπως έκανε όλα αυτά τα χρόνια μέσα από την ομάδα των σοσιαλιστικών, δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων του κοινοβουλίου με όση δύναμη μας δώσουν οι πολίτες στην Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά εμένα, θα υπηρετήσω όλα τα θέματα που έχω υπηρετήσει όλη μου τη ζωή μέσα από τα κινήματα των πολιτών. Για μένα η Ευρώπη της νέας δεκαετίας πρέπει να είναι η Ευρώπη των δικαιωμάτων όχι σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά να διαμορφώνει συνθήκες τέτοιες ώστε οι πολίτες να απολαμβάνουν τα δικαιώματα και να το γνωρίζουν. Διότι ο πολίτης γνωρίζει ένα δικαίωμα όταν το ασκεί και βελτιώνει τη ζωή του. Όταν δεν τη βελτιώνει, είναι ένα θεωρητικό κατασκεύασμα μακριά από αυτόν.

Με ενδιαφέρει η Ευρώπη της νέας περιόδου να είναι η Ευρώπη του κράτους δικαίου, η Ευρώπη που ενσωματώνει τη διαφορετικότητα, που ζει, αναπτύσσει και γιορτάζει τη ποικιλομορφία της – είναι πολύ σημαντικό αυτό.

Πως βλέπετε προσωπικά το άνοιγμα Τσίπρα σε στελέχη της Κεντραριστεράς και τη στήριξη του κ. Μπούλμαν στην Προοδευτική Συμμαχία, ιδίως υπό το πρίσμα της υποψηφιότητας Τίμμερμανς;

Η υποψηφιότητα του Φρανς Τίμμερμανς είναι αυτή που εκφράζει την κεντροαριστερά στην ΕΕ. Και αυτή στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Εάν ο κ. Τσίπρας πίστευε σε αυτά που λέει, θα είχε στηρίξει τον Τίμερμανς. Εάν οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες θεωρούσαν ότι οι πρωτοβουλίες του Ούντο Μπούλμαν ήταν τόσο σημαντικές για τη σύγκλιση των σοσιαλιστικών δυνάμεων θα τον έθεταν επίσης επικεφαλής του ψηφοδελτίου τους στη Γερμανία για τις ευρωεκλογές. Νομίζω αυτά απαντώνται από μόνα τους και από τα γεγονότα. Να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για την επιτυχία του Φρανς Τίμερμανς.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική πολιτική σκηνή, εγώ τους γυρολόγους της πολιτικής δε τους πίστεψα ποτέ, δεν τους σεβάστηκα  ποτέ. Η θέση μου είναι απλή: εάν αυτοί οι κύριοι που μετακόμισαν από τον πολιτικό τους χώρο σε έναν άλλο πολιτικό χώρο, όχι για να τον στηρίξουν αλλά για να πάρουν υπουργικές θέσεις νομίζω ότι είχαν χρόνο να παραιτηθούν, να ενταχθούν σε όποιο πολιτικό χώρο ήθελαν και να αναζητήσουν μέσα από εκεί την άνοδο τους. Ο κ.Τσίπρας νομίζει ότι με το να δώσει καρέκλες σε αυτούς ή σε κάποιους άλλους θα πάρει ψηφοφόρους;

Όλη αυτή η ιστορία, η χωρίς αρχές, χωρίς πολιτική ηθική, αλλαγή πολιτικών κομμάτων και κοινοβουλευτικών ομάδων μέσα στο κοινοβούλιο, είναι ένα πολύ άσχημο και κακό μήνυμα στους πολίτες για την ηθική της πολιτικής και των πολιτικών.